eWitness: automatiseer en voorkom beïnvloeding van getuigen
Een getuigenverhoor staat of valt met de accurate herinnering van de getuige. Probleem is alleen dat mensen dingen vergeten en dat de vraagstelling van een verhoorder de getuigenverklaring kan beïnvloeden. eWitness biedt uitkomst.

Automatiseer getuigenverhoor en voorkom ongewenste beïnvloeding
Het idee is eigenlijk bij toeval ontstaan. In de zoektocht naar manieren om getuigenverklaringen te verbeteren ontdekte Roel Boon dat rechercheurs weinig tijd hebben om aangeleerde vaardigheden bij te houden. Sterker nog, de vaardigheden zakken weg na verloop van tijd. Ook merkte Boon dat rechercheurs weinig ruimte krijgen om te reflecteren op verhoren. Te weinig.
Sturing
Meer dan 25 procent van de vragen die rechercheurs stellen bevat sturing. Bijvoorbeeld: welke haarkleur had de vrouw? Blond, bruin, zwart? Door de getuige op deze manier te ‘helpen’, kan foutieve informatie in de verklaring terechtkomen.
Het is beter als getuigen zelf de herinnering naar boven halen uit het geheugen (Eveline Rosloot, onderzoeker).
Kennis en vaardigheden bijhouden is arbeidsintensief, eWitness is een goed alternatief.
In de psychologie is veel bekend over interviewtechnieken en interviewprincipes gericht op het optimaal veiligstellen van geheugensporen. Hoe ver de wetenschap ook is, belangrijke instructies die getuigen helpen bij het herinneren worden in verhoorsituaties vaak niet gegeven. Het gevolg: contaminatie en verlies van informatie.
Automatiseren getuigenverhoor
Wat als er een manier zou zijn om getuigenverhoor zo in te richten dat getuigen zelfstandig het grootste deel van de verklaring opstellen? Dit was het begin van eWitness, een softwarematige interviewtool waarbij getuigen instructies krijgen om zelfstandig de verklaring te beginnen.
Rosloot licht toe hoe eWitness werkt. “De tablet geeft de getuige gesproken instructies en biedt zelfs de mogelijkheid om situaties en objecten te tekenen. eWitness neemt daarmee een groot deel van het werk van de verhoorder uit handen en richt zich op het fundament van het interview: de free recall. De tablet geeft instructies die een optimale free recall mogelijk maken.”
Alles wat de getuige vertelt wordt ook opgenomen. De rechercheur kan meekijken op een scherm tijdens het verhoor en de opname later terugluisteren.
Werk uit handen?
De eWitness concentreert zich op kwaliteit van het interview en niet op efficiëntie. Het politie-interview is een intensief proces.
De eWitness zorgt ervoor dat de politieambtenaar zich kan richten op het luisteren naar het verhaal van de getuige en op het formuleren van vervolgvragen. Meer en betere informatie van getuigen ophalen heeft gevolgen voor het verdere opsporingsonderzoek.

Rol van de interviewer?
De verhoorder is aanwezig, luistert goed naar het verhaal van de getuige en kan altijd aanvullende vragen stellen. Maar in eerste instantie is de getuige volledig zelfstandig actief.
In deze fase van het project werkt de eWitness enkel nog voor free recall. Op termijn is het denkbaar om meer onderdelen van het verhoor te automatiseren. Bijvoorbeeld signalementen.
Einde van menselijke fouten?
Het geheugen is feilbaar. Daarmee is de kans op een foutloze verklaring nihil. De politie heeft geen invloed op de waarneming van een incident of de opslag ervan in het geheugen van een getuige.
Wel kun je invloed uitoefenen op instructie, vraagstelling en het handhaven van de kwaliteit van het interviewproces.
We zoeken naar een optimale combinatie (Eveline Rosloot, onderzoeker).
eWitness in het kort
- Experimenteel – eWitness bevindt zich nog in de experimentele fase. Eerste resultaten zijn positief. In de praktijk zien onderzoekers dat er minder sprake is van sturing dan bij traditioneel verhoor.
- Situaties tekenen – eWitness is niet afhankelijk van de tekenkwaliteiten van de getuige. Integendeel. Een situatie tekenen zorgt ervoor dat getuigen bepaalde details beter kunnen herinneren en deze beter in de juiste context plaatsen.
- Tijd – Aanvankelijk is eWitness tijdsintensiever omdat elke getuige een instructie krijgt en de verhoorder alleen aanwezig is. Maar als de instructie eenmaal gegeven is, dan is eWitness efficiënter dan de traditionele verhoormethode. De getuige vertelt zelfstandig veel zonder dat daar vragen voor hoeven te worden gesteld.
- Authenticiteit – eWitness zorgt ervoor dat de verklaring authentieker is. Het verhoormodel wordt beter gehanteerd en de verklaring is meer het verhaal van de getuige (niet: van de verhoorder).
- Verbale toelichting – De tablet neemt automatisch op wat de getuige hardop denkt tijdens het verhoor. Op dit moment moeten deze opnames teruggeluisterd en uitgewerkt worden. Onderzoekers kijken nu naar mogelijkheden om de gesproken tekst automatisch om te zetten in geschreven tekst (spraak naar tekst).
- Vrije verklaring – eWitness is momenteel beperkt tot het onderdeel vrije verklaring van de getuigenis. In de toekomst zien de onderzoekers mogelijkheden om de functionaliteit modulair uit te breiden, bijvoorbeeld met de toevoeging van waarnemingsomstandigheden.
Contact
Wilt u meer weten over eWitness of wilt u rechtstreeks een vraag stellen aan een inhoudsdeskundige die bij het project betrokken is? Dat kan.
Vul hieronder het contactformulier in. Uw informatieverzoek of vraag komt direct in de mailbox van een eWitness contactpersoon.